Tỷ suất lợi nhuận thể hiện mức độ hiệu quả đối với các hoạt động của doanh nghiệp. Vì vậy tất cả các doanh nghiệp, người đầu tư đều đặc biệt chú ý tính toán tỷ suất lợi nhuận và quan tâm đến các yếu tố tác động lên tỷ số này. Vậy tỷ suất lợi nhuận là gì? Công thức tính tỷ suất suất lợi nhuận như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu về nó.
Tỷ suất lợi nhuận
Tỷ suất lợi nhuận là gì?
Tỷ suất lợi nhuận là tỉ số của mức lợi nhuận thu được trên tổng số vốn cố định và vốn lưu động trong một kỳ sản xuất kinh doanh, có đơn vị tính bằng %. Một kỳ sản xuất kinh doanh có thể là một tháng, một quý, nửa năm một năm hoặc có thể dài hơn. Có hai loại tỷ suất lợi nhuận thường được nhắc tới, đó là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu và tỷ suất sinh lợi.
Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (tên viết tắt ROS: Return On Sales) là tỉ số của lợi nhuận thu được trên tổng doanh thu của doanh nghiệp trong một kỳ sản xuất cố định, có đơn vị tính bằng %.
Tỷ suất sinh lời là tỉ số của của lợi nhuận thu được trên tổng số vốn đầu tư trong một kỳ sản xuất cố định của doanh nghiệp, có đơn vị tính bằng %. Tỷ suất sinh lời được chia thành hai loại: tỷ suất sinh lời trên vốn sở hữu (tên viết tắt ROE: Return On Equity) và tỷ suất sinh lời trên tài sản (tên viết tắt ROA: Return On Assets).
Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) là tỷ số của lợi nhuận ròng (lợi nhuận sau thuế) trên vốn chủ sở hữu bình quân.
Tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA) là tỷ số của lợi nhuận ròng trên tổng tài sản của doanh nghiệp.
Ý nghĩa và vai trò của tỷ suất lợi nhuận
Tỷ suất lợi nhuận là số liệu có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp. Qua một chu kỳ sản xuất, chủ doanh nghiệp không chỉ quan tâm đến việc có lãi hay không mà còn quan tâm đến lãi bao nhiêu để có thể đánh giá xem doanh nghiệp của mình có thật sự đang hoạt động hiệu quả.
Biết được tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, ta biết với một đồng doanh thu từ hoạt động kinh doanh sẽ tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế.
Biết được tỷ suất sinh lời trên vốn sở hữu, ta biết được cứ 1 đồng vốn chủ sở hữu bỏ ra thì thu được về bao nhiêu đồng lợi nhuận ròng. Tỷ suất sinh lời trên vốn sở hữu càng cao tức là hiệu quả sử dụng vốn càng lớn và ngược lại.
Biết được tỷ suất sinh lời trên tài sản, ta biết được cứ mỗi một đồng tài sản được đem ra sử dụng thì sẽ đem về được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Tương tự như trên, tỷ số sinh lời trên tài sản càng cao thì hiệu quả sử dụng tài sản của công ty càng cao và ngược lại.
Như vậy, tỉ suất lợi nhuận cho ta biết khả năng sinh lời và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Khi tỷ số lợi nhuận đạt mức nhất định, ta có thể đánh giá được khả năng của doanh nghiệp đó.
Ví dụ: Theo chuẩn quốc tế, doanh nghiệp có ROE > 15% được coi là một doanh nghiệp đủ năng lực tài chính
Các con số này không chỉ được xét trong một chu kì mà được xét theo nhiều chu kỳ. Thông thường, nếu doanh nghiệp duy trì được ROA > 10% ít nhất ba năm sẽ được đánh giá là một doanh nghiệp tốt. Đồng thời, xu hướng của ROA qua các chu kỳ cũng thể hiện tình hình doanh nghiệp. Xu hướng càng tăng thì doanh nghiệp càng được đánh giá cao.
Tuy nhiên, tỷ số của các doanh nghiệp chỉ thể hiện được tính hiệu quả nếu đặt vào hoàn cảnh chung của thị trường và so sánh với bình quân toàn ngành. Nhà quản trị phải có cái nhìn nhìn tổng quát để đánh giá cho phù hợp.
Từ đó, theo tỷ suất lợi nhuận của doanh nghiệp giúp chủ doanh nghiệp đánh giá tình hình hoạt động của doanh nghiệp mình đang ở mức nào để chủ doanh nghiệp có phương hướng điều chỉnh phù hợp với doanh nghiệp của mình. Không chỉ có vai trò hoạch định chiến lược, tỷ suất lợi nhuận còn là công cụ giúp chủ doanh nghiệp theo dõi chiến lược kinh doanh của mình để điều chỉnh chiến lược cho hợp lý.
Tỷ suất lợi nhuận, tương tự như lợi nhuận, sẽ là một trong những căn cứ quan trọng để các nhà đầu tư đánh giá và cân nhắc khi đầu tư vào một doanh nghiệp nào đó.
Công thức tính tỷ suất lợi nhuận
Công thức tính tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu:
ROS = (Lợi nhuận sau thuế : doanh thu) x 100 (%)
Trong đó:
Lợi nhuận sau thuế là số tiền còn lại sau khi trừ tổng doanh thu với tổng chi phí và thuế thu nhập doanh nghiệp
Doanh thu là khoản thu mà doanh nghiệp có được qua hoạt động kinh doanh.
Công thức tính tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu:
ROE = (Lợi nhuận sau thuế : Vốn chủ sở hữu bình quân) x 100 (%)
Trong đó:
Lợi nhuận sau thuế: tương tự như trên
Vốn sở hữu bình quân: là bình quân của vốn chủ sở hữu doanh nghiệp trong kỳ tính toán.
Công thức tính tỷ suất sinh lời trên tài sản:
ROA = (Lợi nhuận sau thuế : Tổng tài sản) x 100 (%)
Trong đó:
Lợi nhuận sau thuế: tương tự như trên
Tổng tài sản: tổng trị giá tài sản của doanh nghiệp, bao gồm: tiền và các khoản tương đương tiền, đầu tư tài chính, các khoản phải thu, hàng tồn kho, tài sản cố định, bất động sản đầu tư, xây dựng cơ bản dở dang và tài sản khác.
