Báo cáo tài chính là một thuật ngữ quen thuộc, dù là người trong hay ngoài lĩnh vực kế toán cũng nghe ít nhất một lần về nó. Vậy báo cáo tài chính được hiểu như thế nào, dùng để làm gì? Hãy cùng công ty Luật TNHH Everest tìm hiểu về vấn đề này.
Báo cáo tài chính là gì?
Báo cáo tài chính là một dạng báo cáo tổng hợp nhằm cung cấp thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của doanh nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu của hoạt động quản lý doanh nghiệp của chủ doanh nghiệp và hoạt động quản lý doanh nghiệp của Nhà nước.
Báo cáo tài chính là một hệ thống bảng biểu,gồm các thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của công ty. Báo cáo tài chính báo cáo một cách tổng hợp về tình hình tài sản, vốn chủ sở hữu, nợ phải trả cũng như tình hình, kết quả kinh doanh trong một kỳ của doanh nghiệp.
Nói chung nhất, báo báo cáo tài chính là một phương tiện trình bày khả năng sinh lợi và thực trạng kinh doanh của doanh nghiệp cho những chủ thể quan tâm.
Còn trong pháp luật, thuật ngữ báo cáo tài chính được định nghĩa tại khoản 1 Điều 3 Luật Kế toán năm 2015 như sau: “Báo cáo tài chính là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán được trình bày theo biểu mẫu quy định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán.”
Báo cáo tài chính gồm những gì?
Bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán là một phần báo cáo tài chính của doanh nghiệp, tóm tắt ngắn gọn về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán gồm toàn bộ nguồn lực tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm vì tài liệu này phản ánh số liệu về giá trị tổng các tài sản và nguồn vốn hiện có của doanh nghiệp tính đến thời điểm lập báo cáo tài chính.
Một bảng cân đối kế toán phải thể hiện: Tài sản cố định, tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp, nợ ngắn hạn, nợ dài hạn và vốn chủ sở hữu. Trong đó, tài sản cố định gồm: tài sản hữu hình (tài sản vật chất như nhà xưởng, đất đai, máy móc,…) và tài sản vô hình (phát minh, sáng chế, quyền sở hữu trí tuệ,…)
Kế toán có nhiệm vụ lập bảng cân đối kế hoạch để hoàn thiện bộ báo cáo tài chính doanh nghiệp.
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là một thành phần của Báo cáo tài chính, hay còn gọi là báo cáo lãi, lỗ, thể hiện các số liệu về doanh thu so với chi phí của hoạt động kinh doanh, từ đó tính được lãi hay lỗ trong một kỳ kinh (tuần, tháng, quý, năm). Báo cáo còn được sử dụng như một bản dự báo để xem xét doanh nghiệp sẽ hoạt động thế nào trong tương lai. Vì vậy, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của kế toán là lập báo cáo kết quả kinh doanh kịp thời, chính xác phục vụ nhu cầu của nhà quản trị.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một phần của báo cáo tài chính, tổng hợp lại tình hình thu, chi tiền tệ của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. Các công ty sử dụng phương pháp kế toán dồn tích mới lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Vì theo phương pháp dồn tích, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh có thể bao gồm doanh thu mà doanh nghiệp đã tạo được nhưng chưa thực nhận và các chi phí mà doanh nghiệp đã phát sinh nhưng chưa thanh toán.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ có thể được lập theo 2 phương pháp: Phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ trực tiếp và phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp.
Thuyết minh báo cáo tài chính
Thuyết minh báo cáo tài chính là một phần của báo báo cáo tài chính, tài liệu giải thích và phân tích chi tiết các thông tin về tình hình hoạt động, tài chính của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo, các chính sách kế toán của doanh nghiệp cũng như các thông tin cần thiết khác theo yêu cầu cụ thể. Qua tài liệu này, nhà đầu tư hiểu rõ hơn về các thông tin được trình bày trong báo cáo tài chính và nắm rõ về tình hình hoạt động thực tiễn của doanh nghiệp.
Mục đích của báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính phản ánh tình hình tài chính, kết quả kinh doanh của một doanh nghiệp một cách cụ thể, chặt chẽ và logic. Mục đích của báo cáo này là cung cấp các thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của một doanh nghiệp cho các chủ thể có nhu cầu:
Đối với nhà quản lý doanh nghiệp: báo cáo tài chính cung cấp thông tin để chủ doanh nghiệp đánh giá về thực trạng và tiềm năng tài chính, tình hình và kết quả kinh doanh, tình hình và thực trạng quản lý kinh tế tài chính, để từ đó xây dựng chính sách quản lý tài chính và hướng kinh doanh phù hợp..
Đối với các nhà đầu tư: thông tin trên báo cáo tài chính có thể giúp họ đánh giá tiềm năng và tình hình doanh nghiệp và những rủi ro, để cân nhắc với việc đầu tư.
Đối với các cơ quan quản lý nhà nước như đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế, cơ quan quản lí tài chính và các cơ quan quản lý nhà nước khác: việc cung cấp thông tin trên báo cáo tài chính giúp cơ quan chức năngnăng thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát tính tuân thủ pháp luật kinh doanh, pháp luật về quản lý tài chính, thuế của các doanh nghiệp và đề ra các quyết định quản lý Nhà nước phù hợp…
Để đạt mục đích này báo cáo tài chính phải cung cấp những thông tin của doanh nghiệp về:Tài sản; nợ phải trả; các luồng tiền; vốn chủ sở hữu; doanh thu, thu nhập khác, chi phí, lãi và lỗ;
Một số quy định của pháp luật về báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính của doanh nghiệp được quy định tại Luật Kế toán 2015 và Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp:
Các đối tượng nộp Báo cáo tài chính
Có hai đối tượng phải nộp báo cáo tài chính:
– Đối tượng lập báo cáo cáo tài chính theo năm: Tất cả các loại hình doanh nghiệp thuộc các ngành và các thành phần kinh tế. Những đối tượng này phải lập báo báo cáo tài chính theo dạng đầy đủ.
– Đối tượng lập báo cáo tài chính giữa niên độ (quý và bán niên) gồm:
+ Doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ hoặc nắm giữ cổ phần chi phối, đơn vị có lợi ích công chúng.
+ Các doanh nghiệp khác không thuộc đối tượng nêu trên không bắt buộc phải lập.
Báo cáo tài chính theo quý hoặc bán niên có thể lập dưới dạng tóm lược hoặc đầy đủ
Thời gian nộp báo cáo tài chính
Đối với doanh nghiệp nhà nước
– Thời hạn nộp theo quý:
+ Hạn cho đơn vị kế toán phải nộp chậm nhất là 20 ngày, kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán quý; Đối với công ty mẹ, Tổng công ty Nhà nước chậm nhất là 45 ngày.
+ Còn với đơn vị kế toán trực thuộc DN, Tổng công ty Nhà nước nộp cho công ty mẹ, Tổng công ty theo thời hạn do công ty mẹ, Tổng công ty quy định.
– Thời hạn nộp BCTC năm:
+ Đơn vị kế toán phải nộp chậm nhất là 30 ngày, kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm; Đối với công ty mẹ, Tổng công ty nhà nước chậm nhất là 90 ngày.
+ Đơn vị kế toán trực thuộc Tổng công ty nhà nước nộp BCTC năm cho công ty mẹ, Tổng công ty theo thời hạn do công ty mẹ, Tổng công ty quy định.
Đối với các loại doanh nghiệp khác
– Đối với doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh, đơn vị kế toán phải nộp báo cáo tài chính năm chậm nhất là 30 ngày, kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm
– Đối với các đơn vị kế toán khác, thời hạn nộp báo cáo cáo tài chính năm chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm
– Đơn vị trực thuộc nộp báo cáo tài chính năm cho đơn vị kế toán cấp trên theo thời hạn do đơn vị kế toán cấp trên quy định.
Đơn vị tiếp nhận báo cáo tài chính
Theo quy định tại Điều 110 Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp thì quy định chi tiết về đơn vị tiếp nhận báo cáo tài chính như sau:
| Doanh Nghiệp | Sở Tài chính | Cơ quan thuế | Cơ quan Thống kê | Doanh nghiệp mẹ (Doanh nghiệp cấp trên) | Cơ quan đăng ký kinh doanh | Ủy ban chứng khoán NN và sở giao dịch chứng khoán | Ban quản lý khu chế xuất |
| Doanh nghiệp nhà nước | X | X | X | X | X | ||
| Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài | X | X | X | X | X | ||
| Doanh nghiệp ở khu chế xuất, khu CN, khu CN cao | X | X | X | X | X | ||
| Doanh nghiệp còn lại | X | X | X | X |
